مطالعات جنسیّت و خانواده (2)

این دوفصلنامه به موضوعاتی از قبیل «صمیمیت و همدلی بین اعضای خانواده و عوامل مؤثر بر آن»، «پوشش زن جاهلی و امکان حجاب شرعی در عصر پیامبر(صلی‌الله علیه و آله)»، «نگرش‌ها و رفتارهای ایرانیان در زمینه ازدواج فامیلی»، «تأثیر فضاهای شهری مدرن بر بازاندیشی هویت جنسیتی زنان»، «آثار شروط ضمن عقد نکاح» و «بررسی ماهیت فقهی و حقوقی خلع» می‌پردازد.
در مقاله «صمیمیت و همدلی بین اعضای خانواده و عوامل مؤثر بر آن» ابتدا بر اساس مباحث نظری موجود، صمیمیت و همدلی بین اعضای خانواده مفهوم‌سازی شده و با استفاده از مؤلفه‌هایی وضعیت آن بین اعضای خانواده مورد سنجش قرار گرفته است. سپس اثر بعضی از عوامل، شامل استقلال اعضای خانواده، تأمین نیاز اعضای خانواده، انسجام خانواده و حاکمیت ارزش‌های اخلاقی ـ اسلامی در آن، مطالعه شده است.
مقاله «پوشش زن جاهلی و امکان حجاب شرعی در عصر پیامبر(صلی‌الله علیه و آله)» به این پرسش پاسخ می‌دهد که آیا وضعیت کنونی حجاب زنان از زمان پیامبر اکرم(صلی‌الله علیه و آله) شکل گرفته و امتداد یافته است یا در زمان ایشان تنها یک حجاب معمولی، در حد امکانات پوششی آن زمان، وجود داشته و پیروان شریعت بعداً آن را تا حد حجاب معروف امروزی توسعه داده‌‌اند. برای پاسخ به این سؤال مؤلفه‌های فرهنگی و اجتماعی آن روزگار، مانند وضعیت لباس‌های زنانه و شغل‌های مربوط به این مسئله، بررسی شده است.
پرسش اصلی در مقاله «نگرش‌ها و رفتارهای ایرانیان در زمینه ازدواج فامیلی» چگونگی وضعیت نگرشی و رفتاری ایرانیان در خصوص این نوع ازدواج است. بر همین اساس، الگوهای نظری مختلف در دو دسته کلّی «الگوهای ساخت‌گرایانه» و «الگوهای ارزش‌محور» تقسیم‌بندی و تلاش شده است تا روند تحولات عینی و ذهنی به صورت تطبیقی مورد بررسی قرار گیرند.
در مقاله «تأثیر فضاهای شهری مدرن بر بازاندیشی هویت جنسیتی زنان» یکی از عوامل مؤثر بر هویت زنان بررسی شده است. به لحاظ جامعه‌شناختی، نحوه تفکیک فضا، انعکاسی از روابط اجتماعی حاكم بر جامعه و شاخص چگونگی و نحوه سازمان‌دهی اجتماع و مبنای شكل‌گیری هویت‌های جمعی است.
مقاله «آثار شروط ضمن عقد نکاح» به بررسی آثار شرعی شروط ضمن عقد نکاح می‌پردازد. نویسنده با بررسی ادلّه در این مسئله، به این نتیجه می‌رسد که وفای به شرط فعل ضمن عقد نکاح وجوب شرعی دارد و می‌توان مشروط علیه را به وفا مجبور کرد.
آخرین مقاله این دوفصل‌نامه علمی- تخصصی به موضوع «بررسی ماهیت فقهی و حقوقی خلع» پرداخته است. این پژوهش با بررسی تطبیقی میان «خُلع» و دیگر صورت‌های جدایی، مانند «طلاق»، «طلاق بعوض» و «مبارات» و بررسی ادله و اقوال فقهاء به تصویری شفاف‌تر از آن‌چه تا به امروز از ماهیت «خُلع» مطرح بوده است، دست می‌یابد. گرچه «طلاق» و «خُلع» در بسیاری از شرایط و احکام مشترک هستند، امّا نتایج این پژوهش نشان‌دهنده تمایز میان ماهیت حقوقی این دو است.

عناوین این شماره:
– صمیمیت و همدلی بین اعضای خانواده و عوامل مؤثر بر آن/ محمدحسین پناهی، منصوره زارعان
– پوشش زن جاهلی و امکان حجاب شرعی در عصر پیامبر/ محمد عشایری‌منفرد
– نگرش‌ها و رفتارهای ایرانیان در زمینه ازدواج فامیلی/ سیدمهدی اعتمادی‌فرد
– تأثیر فضاهای شهری مدرن بر بازاندیشی هویت جنسیتی زنان/ احمد غیاثوند
– آثار شروط ضمن عقد نکاح/ ابوالقاسم علیدوست، مهدی سنجرانی
– بررسی ماهیت فقهی و حقوقی خلع/ ‌جواد حبیبی‌تبار، سید‌حسن طبیب‌زاده‌حائری
– چکیده مقالات به زبان عربی/ محسن مدنی‌نژاد
– چکیده مقالات به زبان انگلیسی/ مهین‌سادات طباطبایی