فمینیسم؛ تاریخچه، نظریات، گرایش ها و نقد

این کتاب با نظارت و ویراستاری محتوایی دکتر محمد‌تقی کرمی‌قهی در قالب چهار فصل سازمان‌دهی شده است. نویسنده در فصل اول به تعریف فمینیسم و بررسی تاریخی آن می‌پردازد و ضمن اشاره به دشواری ارائه‌ی تعریفی جامع و منسجم از فمینیسم، این امر را معلول گرایش‌های متنوع و متکثر در این باب می‌داند. در بخش تاریخچه‌ی فمینیسم، وضعیت زنان در جوامع اولیه و رنسانس،‌ قرون هفده و هجده و موج‌های سه‌‌گانه فمینیستی بررسی می‌شود.
گرایش‌های فمینیستی عنوان دومین فصل این نوشتار است. این بخش به معرفی گرایش‌های پنج‌‌گانه‌ی لیبرال، مارکسیستی،‌ رادیکال، سوسیالیستی و پسامدرن به همراه مبانی فکری، اهداف، دست‌آوردها، شخصیت‌های برجسته و آثار آنان پرداخته و در پایان نقدهای وارد بر این مکاتب را ذکر کرده است.
نگارنده در فصل سوم، به گزارش شش آموزه‌ی اساسی فمینیستی می‌پردازد.
فصل پایانی کتاب به نقد مکتب فمینیسم، با توجه به مشترکات گرایش‌های متنوع، اختصاص یافته است. نویسنده در این بخش به نقد مبانی، آموزه‌ها و پیامدهای فمینیسم همت گماشته و سعی کرده است عمده‌ترین محورها را نقد و‌ بررسی‌کند.

فهرست عناوین:
مقدمه
پیش‌گفتار
فصل اول: تاریخ فمینیسم
مقدمه
1. تعریف فمینیسم
2. بررسی تاریخی فمینیسم
1ـ2. وضعیت زنان از جوامع اولیه تا رنسانس
جوامع اولیه
یونان و روم باستان
فئودالیسم
بورژوازی
رنسانس (قرن پانزده و شانزده)
2ـ2. وضعیت زنان در قرن هفدهم و هجدهم
انقلاب صنعتی
روشن‌گری
الف) مدرنیته
تأثیر مدرنیته در مسائل زنان
ب) لیبرالیسم
تأثیر لیبرالیسم در ظهور فمینیسم
انقلاب آمریکا و فرانسه
3ـ2. بررسی موج‌های سه‌گانه‌ی فمینیسم
موج اوّل (1792/1850ـ1920)
سوسیالیسم
جنبش الغای بردگی
دوران افول موج اول (1920‌ـ1960)
الف) مسائل داخلی
ب) مسائل پیرامونی
موج دوم (1960ـ1970)
تغییرات در وضعیت زنان
تحولات اقتصادی
تحولات سیاسی و اجتماعی
فمینیسم لیبرال و سازمان NOW
گروه‌های رادیکال فمینیستی
موج سوم
فصل دوم: گرایش‌های فمینیستی
مقدمه
فمینیسم لیبرال
نظریات
چگونگی وضعیت زنان
علت وضعیت زنان
ایدئولوژی
اهداف و آرمان‌ها
راه‌کارها
دست‌آوردها
شخصیت‌ها و آثار
1. مری آستل
2. مری ولستون کرافت
3. جان استوارت میل
4. هریت تیلور
5. بتی فریدن
انتقادات
فمینیسم مارکسیستی
چگونگی وضعیت زنان
علت فرودستی زنان
اهداف و آرمان‌ها
راه‌کارها
دست‌آوردها
شخصیت‌ها و آثار
1. مارکس
2. انگلس
3. میشل‌بارت
انتقادات
فمینیسم رادیکال
چگونگی وضعیت زنان
علت تحت ستم بودن زنان
آموزه‌ها
اهداف و آرمان‌ها
راه‌کارها
1. افزایش آگاهی
2. جدایی‌طلبی
3. خواهری
4. لزبینیسم
شخصیت‌ها و آثار
1. شولامیث فایرستون
2. کیت میلت
3. آن اُکلی
4. مری دیلی
انتقادات
1. ذات‌گرایی
2. تقلیل‌گرایی
3. جنگ با خانواده و مادری
4. رد جدایی‌طلبی
فمینیسم سوسیالیستی
چگونگی وضعیت زنان
علت تحت ستم بودن زنان
1. تأکید بر تمام انواع تسلط
2. بازتعریف شرایط مادی
3. اهمیت ایدئولوژی
اهداف و آرمان‌ها
شخصیت‌ها و آثار
1. هایدی هارتمن
2. جولیت میچل
فمینیسم پسامدرن
پسامدرنیته
پساساختار‌گرایی
تعامل فمینیسم با پسامدرنیته و پساساختارگرایی
مردانه دانستن دانش
سیالیت هویت زنانه
توجه به تفاوت‌های زنان
انتقادات
فصل سوم: آموزه‌های فمینیستی
1. خانواده و مادری
فمینیسم لیبرال (موج اول)
فمینیسم لیبرال (موج دوم)
فمینیسم مارکسیست و خانواده
فمینیسم رادیکال و خانواده
مادری و تولیدمثل
2. برابری و تفاوت
برابری
تأثیر لیبرالیسم در نظریه‌ی برابری
انکار تفاوت‌ها و ساختگی دانستن آن‌ها
تأثیر لیبرالیسم در ساختگی دانستن تفاوت‌ها
نگاه تحقیرآمیز غرب به زنان
تفاوت
تأکید بر صفات متمایز و ممتاز زنان
برابری؛ یعنی مردگرایی و نفی ویژگی‌های متعالی زنانه
نقش و ضرورت ویژگی‌های زنانه در جهت اصلاح جامعه
ریشه‌ی صفات ارزش‌مند زنانه
لزوم حمایت قانون از زنان
فمینیسم رادیکال و نظریه‌ی برابری یا تفاوت
تفکیک جنس و جنسیت
3. فمینیسم و سیاست
موج اول: فمینیسم لیبرال و سیاست
موج دوم: فمینیسم رادیکال و سیاست
توجه به تفاوت‌ها
انتقاد از فلسفه‌ی سیاسی سنتی
تفکیک عمومی ـ خصوصی
دور نگه‌داشتن زنان از سیاست
غفلت از مشکلات زنان در عرصه‌ی خصوصی
گسترش مرزهای سیاست
4. علم و معرفت‌شناسی فمینیستی
سرشت مردانه‌ی علم
5. فمینیسم و معرفت‌شناسی
1ـ5. نقد فمینیسم بر معرفت‌شناسی
غفلت از نقش فاعل شناسایی
غفلت از نقش اجتماع در معرفت
تفکیک فاعل‌شناسایی از متعلق شناخت
تأثیر عواطف و احساسات در معرفت
2ـ5. معرفت‌شناسی فمینیستی
تجربه‌گرایی فمینیستی
نظریه‌ی دیدگاه فمینیستی
نسبی‌گرایی فمینیستی
6. فمینیسم و اخلاق
1ـ6. نقد اخلاق سنتی
اخلاق سنتی ناظر به ارزش‌های مردانه است
اخلاق سنتی حامی فرودستی زنان است
تحقیر صفات زنانه
ضعف اخلاقی زنان در اخلاق سنتی
غفلت از مسائل اخلاقی زنان
2ـ6. اخلاق فمینیستی
مفاهیم اخلاقی
الف) مسؤولیت در برابر عدالت
ب) جمع‌گرایی در برابر فردگرایی
ج) عاطفه در برابر عقل
د) موقعیت‌گرایی در برابر کلیت‌گرایی
الگوهای اخلاقی
الگوی مادری
الگوی هم‌جنس‌گرایی
رابطه اخلاق مردانه و زنانه
جمع‌بندی
فصل چهارم: نقد فمینیسم
مقدمه
نقد مبانی فمینیسم
اومانیسم
سکولاریسم
عقل‌گرایی
فردگرایی
نقد آموزه‌ها
نقد فرودستی زنان و منشأ آن
نقد آموزه‌ی برابری
نقد برابری لیبرالی (برابری حقوقی)
نقد برابری تکوینی (برابری طبیعی)
شواهد زیست‌شناختی
تفاوت ژنتیکی
تفاوت در ساختمان مغز و شیوه‌ی تفکر
تفاوت در استعدادها و مهارت‌ها
شواهد روان‌شناختی و جامعه‌شناختی
تحلیل شواهد
همه‌ی تفاوت‌ها ساختگی نیستند
همه‌ی تفاوت‌ها طبیعی نیستند
مادی‌گرایی
تحقیر زنانگی
رابطه‌ی تفاوت‌های طبیعی با برابری یا تفاوت‌های حقوقی
حکمت تفاوت‌ها، تناسب، نه نقص و کمال
نقد پیامد‌های فمینیسم
نگرش‌های مختلف به پیامد‌های فمینیسم
نکاتی درباره‌ی لزوم بررسی دقیق پیامد‌ها
تفکیک پیامد‌های مثبت از منفی
تشخیص پیامد‌های واقعی فمینیسم
میزان سودرسانی پیامد‌های فمینیسم برای زنان
فمینیسم، جریانی به نفع مردان
فمینیسم، جریانی در جهت منافع سرمایه‌داری
فمینیسم، جریانی در جهت منافع سیاست‌مداران
نقد و بررسی پیامد‌های فمینیسم
اختلال در هویت زنانه
بحران در خانواده
پیامد‌های حق سقط جنین
پیامد‌های روابط آزاد بیرون از خانواده
سخن پایانی
فهرست منابع
فهرست اصطلاحات
فهرست اعلام